Göllenme Ne Demek Tıp? Siyaset Biliminin Gözünden Bir Metafor
“Toplum bir beden gibidir.” Bu benzetme, siyaset bilimi tarihinde defalarca yapılmıştır. Devlet organları bir bedendeki organlara, yasalar ise sinir sistemine benzetilir. Ancak bazen bu bedenin içinde bir şeyler ters gider; bir bölgede “göllenme” başlar. Tıpta göllenme, sıvıların normal dolaşımını kaybedip bir bölgede birikmesi anlamına gelir. Peki ya siyasette? Toplumsal yapıda bir “güç göllenmesi” olduğunda ne olur?
Tıptan Siyasete: Göllenme Bir Metafor Olarak
Göllenme, tıp literatüründe genellikle kanın ya da vücut sıvılarının bir bölgede birikmesiyle ilgilidir. Dolaşımın kesintiye uğraması, sistemin işleyişini bozar. Aynı durum, siyaset bilimi açısından da geçerlidir. Güç, eğer dolaşımda değilse, yani toplumun farklı kesimlerine adil bir şekilde yayılmıyorsa, o sistemde bir tür siyasal göllenme yaşanıyor demektir.
Bu göllenme, demokratik kurumların işlevini yitirmesine, ideolojik daralmalara ve vatandaşlık bilincinin zayıflamasına neden olur. Bir bedende nasıl ki kanın bir noktada birikmesi hastalığın habercisiyse, devlette de iktidarın bir elde toplanması toplumsal çürümenin öncüsüdür.
İktidarın Göllenmesi: Kurumsal Tıkanıklığın Anatomisi
Bir siyaset bilimci gözüyle bakıldığında, iktidarın göllenmesi özellikle kurumların işlevsizleşmesiyle kendini gösterir. Devletin bir organı (örneğin yürütme) aşırı büyüdüğünde, yasama ve yargı zayıflar. Bu da sistemin dolaşımını, yani güç dengesini bozar. Kurumlar birbirini dengelemek yerine birbirine bağımlı hale gelir.
Siyasette göllenme, yalnızca otoriter rejimlerde değil, demokrasilerde de sessizce yaşanabilir. Bürokratik süreçlerin hantallaşması, medya tekelleşmesi, sivil toplumun etkisizleştirilmesi… Hepsi birer siyasal ödem gibidir; birikir, şişer ama kolay kolay fark edilmez.
İdeoloji, Vatandaşlık ve Göllenmiş Bilinç
İdeolojiler, toplumsal bilinci yönlendiren damarlar gibidir. Ancak bu damarlar tıkanırsa, düşünsel dolaşım da sekteye uğrar. Vatandaşın kamusal alandaki katılımı azalır, yerini korku, apati ya da kör bağlılık alır. Böyle bir durumda vatandaş artık “dolaşan” değil, “biriken” bir özneye dönüşür.
Göllenmiş vatandaşlık, devletin bekasını sorgulamayan, eleştiri yerine sadakati koyan bir bilinç halidir. Bu durum, özellikle propaganda ve ideolojik yönlendirmelerle desteklendiğinde, siyasal dinamizmi öldürür. Tıpkı oksijensiz kalan bir dokunun çürümesi gibi, toplum da düşünsel bir nekroza sürüklenir.
Cinsiyet ve Güç Dengesinde Göllenme
Siyasette göllenme yalnızca iktidar kurumlarında değil, toplumsal cinsiyet rollerinde de görülür. Erkek egemen sistemler, gücü biriktirme eğilimindedir. Strateji, kontrol ve üstünlük odaklı bu yapı, bir tür androjenik göllenme yaratır.
Kadınların siyaset sahnesine getirdiği demokratik katılım, duygudaşlık ve iletişim odaklı yaklaşım ise bu göllenmiş yapıya oksijen taşır. Kadın liderlik biçimi, güç dolaşımını yeniden canlandıran bir damar açma operasyonu gibidir. Ancak erkek merkezli sistem bu dolaşımı çoğu zaman bastırır, yönlendirir veya görünmez kılar.
Bir Provokatif Soru: Gücü Kim Dolaştıracak?
Peki, toplumda biriken bu siyasal sıvıyı kim harekete geçirecek? Göllenmiş iktidar yapısına kim “drenaj” uygulayacak? Vatandaş mı, kurumlar mı, yoksa bilinçli bir toplumsal hareket mi?
Belki de asıl mesele, göllenmenin kendisinden çok, onun farkında olmamamızdır. Çünkü sistemin içinde yaşayanlar, tıkanıklığı en son fark edenlerdir. Beden, ancak nefes alamadığında sorun olduğunu anlar; toplum da ancak ifade özgürlüğü susturulduğunda, adaletin geciktiğinde, “dolaşımın” durduğunu hisseder.
Sonuç: Göllenme, Bir Uyarıdır
Tıpta göllenme bir alarmdır: sistemde bir şeyler doğru işlemiyordur. Siyasette de öyledir. Güç, fikir, temsil ya da sorumluluk bir yerde birikiyorsa, orada demokratik dolaşım bozulmuş demektir. Bu yüzden her vatandaş, her kurum ve her fikir akımı, kendi içinde “dolaşımı” sağlamalıdır.
Göllenme ne demek tıp? sorusunun cevabı sadece biyolojik değildir; toplumsal bir uyarı sistemidir. Çünkü hem beden hem toplum, canlı kalmak için akışa ihtiyaç duyar. Ve belki de en tehlikelisi, göllenmenin fark edilmediği anlardır.
Etiketler: #siyasetbilimi #iktidar #göllenme #kadınliderliği #demokrasi