Ayran Gönüllülük Nedir? İyi Niyet mi, Kötü Alışkanlık mı?
Ayran gönüllülük nedir? Bu soruya net bir cevap vermek zor ama şunu baştan söyleyeyim: Ben bu kavramla ilgili hem ciddi şekilde düşünüyorum hem de zaman zaman sinir oluyorum. İzmir’de yaşayan, sosyal medyada tartışmayı seven biri olarak bu meseleye kayıtsız kalmam mümkün değil. Çünkü ayran gönüllülük dediğimiz şey, sadece bireysel bir karakter özelliği değil; toplumsal alışkanlıklarımızın, hatta bazı zaaflarımızın özeti gibi.
Kafam net: Ayran gönüllülük bazı durumlarda masum, hatta sempatik. Ama çoğu zaman sorunlu, sürdürülemez ve başkalarının emeğini boşa çıkaran bir tutum. Gelin bunu dürüstçe konuşalım.
Ayran Gönüllülük Nedir? En Basit Haliyle
Ayran gönüllülük nedir sorusunun en sade cevabı şu: Bir şeye hevesle başlamak ama aynı hızla vazgeçmek. Bugün var, yarın yok. Bir gün “Ben bu işin içindeyim” deyip ertesi gün ortadan kaybolmak.
Sosyal medyada sık görürsünüz. “Harika bir proje geliyor!”, “Büyük bir topluluk kuruyoruz!”, “Gönüllü arıyoruz!” Sonra ne olur? Üç story, iki tweet, biraz gaz… Ardından sessizlik. İçimdeki sarkastik ses hemen konuşur: “Ayran yine döküldü galiba.”
Güçlü Yanları: Neden Bazı İnsanlara Cazip Geliyor?
1. Cesaret Var, Devamlılık Yok
Hakkını yemeyeyim. Ayran gönüllü insanlar genelde cesur. Bir fikri dile getirmekten korkmuyorlar. Başlamaktan çekinmiyorlar. Bu ülkede çoğu insan daha ilk adımı atamazken, ayran gönüllüler “Ben varım” diyebiliyor.
Bu iyi bir şey mi? Evet, başlangıç için. Ama sadece başlangıç için.
2. Enerji Yüksek, Motivasyon Bulaşıcı
Ayran gönüllülük bazen etrafı da harekete geçiriyor. O ilk heyecan, o “Hadi yapalım” hali insanı motive ediyor. Kabul edelim, bu enerji olmasa bazı işler hiç başlamazdı.
Ama işte mesele tam burada başlıyor: Başlamak yetmiyor.
Zayıf Yanları: Asıl Problem Nerede?
1. Güven Erozyonu
Ayran gönüllülük nedir diye sorulduğunda benim aklıma ilk gelen kelime: güvensizlik. Çünkü sürekli başlayıp yarım bırakan insanlar, çevresindekilerin motivasyonunu da öldürüyor.
Bir kere, iki kere, üç kere… Sonra kimse ciddiye almıyor. “Yine bir heves” deniyor. Haklılar mı? Çoğu zaman evet.
2. Emek İsrafı
Beni en çok sinir eden tarafı bu. Ayran gönüllü biri bir işe giriyor, başkaları da ona güvenip zaman ayırıyor. Toplantılar yapılıyor, planlar hazırlanıyor, fikirler paylaşılıyor. Sonra bir bakıyorsun, ayran gönüllü yok.
Ortada kalan ne? Boşa giden emek. Kimsenin geri alamayacağı saatler.
3. “Gönüllüyüm” Kalkanı
Bu da işin mizahı değil, acı tarafı. Ayran gönüllüler genelde şu cümleyi sever: “Ama gönüllüyüm sonuçta.” Sanki bu, sorumluluktan muafiyet belgesi.
Gönüllü olmak sorumsuz olmak demek değil. Tam tersine, gönüllülük daha fazla ciddiyet gerektirir. Bunu hâlâ anlamayan çok kişi var.
Sosyal Medya ve Ayran Gönüllülük İlişkisi
İzmir’de deniz kenarında oturup telefonuma bakarken fark ediyorum: Sosyal medya ayran gönüllülüğü ciddi şekilde besliyor. Herkes her konuda fikir sahibi, herkes her projeye “kalp” bırakıyor ama iş icraata gelince ortalık boş.
Bir story ile gönüllü olunmuyor. Bir tweet atınca sorumluluk alınmış olmuyor. Peki bunu gerçekten fark ediyor muyuz, yoksa işimize mi gelmiyor?
Tartışalım: Ayran Gönüllülük Kötü mü, Yoksa Biz mi Yanlış Kullanıyoruz?
Şimdi dürüst bir soru sorayım: Ayran gönüllülük tamamen kötü mü, yoksa biz mi onu yanlış normalize ettik?
Belki de sorun heves etmekte değil, hevesin kutsanmasında. Sürekli “denemek güzeldir” deyip, bırakmayı da aynı derecede normalleştirdik. Ama bırakılan her işin arkasında bir hayal kırıklığı kalıyor.
Son Bir Düşünce
Ayran gönüllülük nedir sorusu, aslında şu soruya çıkıyor: Ne kadar sorumluluk almaya hazırız? Her fikre atlamak mı daha erdemli, yoksa az şeye girip gerçekten sahip çıkmak mı?
Ben ikinci taraftayım. Daha az konuşalım, daha çok devam edelim. Ayran dökülür, sorun değil. Ama bari her seferinde yeni bir bardak isteyip masayı kirletmeyelim.