47 Kişi Çocukluk Mekânlarını Bir Kitapta Anlattı

‘Hey gidi gençlik’  veya ‘Çocukluğumuz ne güzeldi’  diye hayıflanmayanımız azdır. Çocukluğunu bin bir sıkıntı ile geçirenlerde bile bir çocukluk dönemi özlemi vardır. Çünkü çocukluk her şeyin saf duygular ve riyasız yaşandığı zamanlardır. Çocukluk dönemi ayrıca hayata dair ilklerin yaşandığı vakitlerdir, onun için de o döneme dair pek çok hatıramız vardır.

Hatıralar Sosyoloji Barındırır

Saatlerce anlatsak bıkmadığımız çocukluk ve gençlik hatıralarımızın her bir cümlesi aslında sosyolojik malzemeler içerir.  Bir sohbet esnasında paylaştığımız üç-beş cümle de böyledir, seyahatnameler, otobiyografiler ve vakıa merkezli anlatı kitapları da böyledir, hepsi bize sosyolojik analizler yapmamızı sağlayacak doğal metinler sunar.

Anlatı, hatıra, gezi, biyografi kitaplarını okurken bir de bu gözle okumakta fayda var diyeceğim ama insan bu tür metinleri okurken zaten zihin doğal olarak kıyaslamalar yapar. Bu anlamda en doğal, en doğru malzeme ve bilgiler de hatıra kitaplarında bulunur.

47 Kişiden Çocukluk Hatırası
224 sayfalık kitap Konya’da faaliyet gösteren Çizgi Kitabevi’nin Edebiyat-Sosyoloji serisinden çıktı. Kitapta 47 kişinin çocukluk hatırası yer alıyor. Hatıralar doğal olarak mekân, oyun, okul, anne-baba ilişkilerine dayalı metinlerden meydana gelmiş. Yazıları okurken anne-babası çalışan çocukların hissettiklerini, çocukların okul ve oyun alanlarıyla oluşturduğu duygusal bağları, göç etmenin çocuk zihinde meydana getirdiği algıları en yalın haliyle görmek mümkün. Çocuk deyince aklımıza ilk gelen olgulardan biri oyunlara da hemen hemen her yazıda rastlıyorsunuz. Bu da dönemin oyun çeşitliliği hakkında bilgi veriyor. Çoğunluğu şehir hatıralarından oluştuğu için kitap bir yönüyle de 1950-2000’ler arası insan-şehir ilişkisindeki değişime de ışık tutabilme özelliğine sahip.

Editör kitabı anlatırken bu durumu şu cümlelerle ifade etmiş: “Bu kitap çalışması, son üç senedir çocuk ve şehir ilişkisine yönelen akademik çalışmalarımın içerisinde en eğlenceli ve en ortaklaşa üretilen çalışmadır. Çocukluk dönemi, kuşkusuz insanın kendi olma sürecinde önemli bir dönemdir. İnsan ve mekân ilişkisinde, bu ilişkinin temellerinin atıldığı ve mekânsal iletişimden en çok etkilenilen dönemin de adıdır çocukluk.”

Yasemin Çakırer Özservet, Gazi Üniversitesi şehir ve Bölge Planlama Bölümünden 2000 yılında mezun olmuş. Selçuk Üniversitesinde yüksek lisansını, İTÜ’de doktorasını tamamlamış. Çocuk ve kent ilişkisi, kentsel dönüşüm ve göç konularında çalışmalarını sürdürüyor. Ayrıca 2004 yılından beri Marmara Üniversitesi Yerel Yönetimler Bölümünde görev yapıyor ve yüksek Lisans düzeyinde Kentsel Dönüşüm ve Uluslararası Göç dersleri veriyor.

Kimler Nereyi Yazmış?

Kitapta yazıları yer alan 47 kişi 7-14 yaş aralığından bir kesiti bizimle paylaşmış. Yazarların en genci 1998 doğumlu en büyüğü 1946 doğumlu.  47 kişiden 37’si kadın, 10’u erkek. 7 yazı İstanbul, 1êr yazı Ankara ve İzmir, 2’şer yazı Konya, Tokat, Aydın’da geçirilen çocuklukları anlatıyor.  Van, Yalova, Bursa, Artvin, Rize, Trabzon, Ağrı, Zonguldak, Burdur, Samsun, Kocaeli, Osmaniye, Kütahya, Antakya, Çorum, Iğdır, Erzurum, Bitlis, Giresun, Erzincan illerinde yaşanan çocukluklar da birer yazıyla anlatılmış. Bir yazıda ise Lefkoşe’deki çocukluk anlatılıyor.

Kitapta benim de yazım var.  Yazımda 1979 yılının Eylül ayından başlamak üzere 1982 Haziran ayına kadar olan yaşamımın 33-34 aylık kısmını geçirdiğim İstanbul Erenköy’deki çocukluk günlerimi anlattım.  Henüz 11-12 yaşlarında bir çocuktum o zaman. Kitabın editörü Yasemin Çakırer Özservet de 12 yaşına kadar yaşadığı ve ‘sevemediğim’ dediği Bolvadin’deki çocukluğunu yazmış.

Kitapta hatırası yer alan isimleri de zikretmem iyi olur. Abdurrahman Murat Ayataç, Ayşegül Güneş Köklüce, Ayşegül Yılmaz, Ayşenur Albayrak, Ayşenur Gönen, Ayşin Kaplan Sayı, Barış Yılmaz, Bilgehan Yılmaz Çakmak, Burcu Meltem Arık Akyüz, Elif Fidan Marangoz, Elif Sağım, Elif Şule Acar, Emine Akcan, Emine Kavalcı Sağlam, Emine Yılmaz, Engin Güneş, Erol Erdoğan, Esra Akçay Duff, Evrim Doğan, Feyzan Erkip, Firdevs Akıncı, Gönül Özaydın, Gülay Kurt, Gül Atanur, Gülbeyaz Erman, Hatice Kula, Hilal Gürdamur, Hüseyin Mertol, Kübra Daşcı, Melih Enver Özkal, Mehmet Çağrı Kızıltaş, Merve Gelmiş, Mustafa Alagöz, Mustafa Doğdu, Nazan Laslo, Ömer Özkaya, Rukiye Şahin, Seda Kostik, Selen Abbasoglu Ermiyagil, Semiha Sultan Eryılmaz, Sezer Çapar, Sibel Küçük Birinci, Sinem Özel Dorga, Sümeyye Gurbetoğlu, Yasemin Çakırer Özservet, Yasemin Dutoğlu, Zeynep Aktar Orak. Okuyucunun yazı sahibiyle iletişime geçebilmesine zemin hazırlamak için yazarın elektronik posta adresi yazının sonuna not edilmiş.

Çocukluk Mekânlarımız adlı kitap hatıra ve hikâye okurları için önerebileceğim bir eser. Aynı zamanda çocuk, şehir, mekân konularına ilgi duyan akademisyen ve gazetecilerin de görmesi gereken bir çalışma olmuş.